Rodeier

Marie-Hélène Morvan zo ganet e-barzh ar brezhoneg ha n'eo ket dihanet da safaret brezhoneg morse ! Kontañ a ra deomp pegen tomm eo he c'halon deuzoutañ ha penaos eo-hi em en lakeet d'ober teatr e brezhoneg, gant Strollad Kallag, evit ar re vras koulz hag ar re vihan !

Anna Brelivet ha Mari Keo vo klevet en abadenn hiziv, evit kontañ deomp soñjoù deus amzer o yaouankiz ha deus o buhez bremañ. Mari zo 99 bloaz ar bloaz-mañ, hag Anna zo 102 vloaz ! Deus Ploneve int o-div. Anna zo bet o talc'hen douar e Ploneve ha n'he deus ket kuitaet ar barrez morse. Mari oa aet da Lokorn da chom pa oa dimezet, kar re ger oa an douaroù e Ploneve.
Tud Ploneve ha tud Lokorn ne oant ket tamm ebet ar memes re : re Bloneve a veze graet "teilijen" deuzouto, e-lec'h re Lokorn a veze leshañvet "trouilhoù Lokorn". "Orgouilh Ploneve, paourentez Lokorn" e-giz ma veze lâret !

Jean-Paul Le Rol zo bet o labourat evel gardian en ONF e-pad daou-ugent vloaz. Bet eo bet Benjamin o welet anezhañ e Morgad evit kontañ deus ar cheñchamant zo bet e-barzh ar vicher, abaoe ma oa bet krouet an ONF e 1964. Ne vez ket labourat e-giz gwechall ken, met un dra all zo c'hoazh : cheñchet eo ar mod da sellet deus ar c'hoajeier er Frañs ivez.

Eil lodenn an abadenn e Morgad asambles gant Jean-Paul Le Rol, bet o labourat en ONF, e-pad 40 vloaz, hag en deus kontet da Benjamin Bouard deus e garierenn ha deus ar cheñchamant zo bet e-barzh ar vicher abaoe ar bloavezhioù 1960.

Fañch Galand zo ganet en Edern, e-kichenn Brieg. Er bloavezh 1975 'oa graet e soñj gantañ da vont d'ar Chin da labourat. Anvet 'oa bet e skol-uhel Nankin, evit deskiñ galleg d'un nebeud tud yaouank. Met ne oa ket aet e-unan : e wreg Renée hag o zier merc'h a oa deuet asambles gantañ ivez. A-benn neuze 'oa c'hoazh Mao Zedong e penn ar gouarnamant, met marv 'oa peuzfonnus goude-se, e miz-Gwengolo 1976. Komañset 'oa ar vro da zigoriñ un tammig hag Revolusion ar c'hultur 'oa war he fin. Daou vloaz 'oant chomet eno a-benn ar fin, a-raok dont d'ar vro en-dro.

Fañch Galand zo ganet en Edern, e-kichenn Brieg. Er bloavezh 1975 'oa graet e soñj gantañ da vont d'ar Chin da labourat. Anvet 'oa bet e skol-uhel Nankin, evit deskiñ galleg d'un nebeud tud yaouank. Met ne oa ket aet e-unan : e wreg Renée hag o zier merc'h a oa deuet asambles gantañ ivez. A-benn neuze 'oa c'hoazh Mao Zedong e penn ar gouarnamant, met marv 'oa peuzfonnus goude-se, e miz-Gwengolo 1976. Komañset 'oa ar vro da zigoriñ un tammig hag Revolusion ar c'hultur 'oa war he fin. Daou vloaz 'oant chomet eno a-benn ar fin, a-raok dont d'ar vro en-dro.

Tri c'hilometr deus bourc'h Gouezeg emañ Itron-Varia Treguron. Peuzkozh eo ar chapel-se : al lodenn gentañ a oa bet savet sur a-walc'h er XVIvet kantved. Ur feunteun gaer zo un tammig pelloc'h ivez, e traoñ ar chapel. En enni 'vez gwelet ar Werc'hez gant he bronnoù e-maez, pezh ne vez ket gwelet nimblec'h ebet mod-all e Breizh-Izel. Dont a rae merc'hed ar vro gwechall da frotañ o bronnoù gant dour ar feunteun evit dezho kaout laezh da vagañ o bugale. En deiz-hiziv n'eus ket droad da vizitañ ar chapel, ne vez ket digoret d'an dud ken, kar dañjerus eo : komañset eo an traoù da vreinañ e-barzh ha setu zo risk dezhi marteze da gouezhañ en he foull a-benn un nebeut bloavezhioù. Met Benjamin 'neus gallet mont da vizitañ anezhi memestra, asambles gant daou zen deus komite ar chapel : François Jaouen ha Henri Dreau.

Ar Forest-Fouen zo cheñchet kalz abaoe ar brezel. Div wech muioc'h a dud zo 'chom er gomun evit ma oa gwechall, distrujet 'zo bet ur bern parkeier evit sevel tier ha tachennoù-kamping, ha savet 'zo bet ur pezh mell marina ivez, unan deus ar re vrasañ zo e Breizh. N'eus ket pesketour a-vicher ebet ken ha ne chom nemet un nebeut-tre a gêrioù. Odile zo ganet er Forest-Fouen a-raok ar brezel, ha setu 'deus gwelet an traoù o vont da cheñch bep un tammig. Soñj 'deus mat-tre deus an aod amzer he yaouankiz ha deus al loened a veze kavet war vord ar mor. Kontañ a ra deomp deus al labourioù spontus a oa bet er bloavezhioù 1970 ivez, pa oa komañset da sevel ar porzh nevez. Asañtet 'deus safaret deomp deus he familh ivez : he zud-kozh, he zad, he mamm hag he gwaz.

Tunvezh ha Youenn Wloegen zo bet e Penmarc'h oc'h en em gavout asambles gant Daniel, ganet er barrez, evit kontañ deus al labour-douar gwechall e Bro ar Vigoudenned.

Tri-ugent vloaz 'zo 'oa sinet ar peoc'h etre ar Frañsizien hag an Aljerianed e Evian. Ne chom ket kalz a dud ken hag o deus anveet ar brezel-se. Diaes a-walc'h eo da lod kontañ deus ar pezh o doa gwelet du-hont, kement-all a vizer evel m'o doa bet eno. Jean Thomas zo ganet e Plovan, e-lec'h ma oa o talc'hen ur gigerezh asambles gant e vamm a-benn 'oa kroget ar brezel en Aljeri. Ne oa ket sañset mont di da zigentañ, met bloaz oa chomet en Aljeri memestra, a-raok dont d'ar gêr en-dro. Kiger e rejimant 'oa-eñ, hag ar giz-se neuze 'c'halle reiñ muioc'h a voued d'ar brizonerien aljerian.