Àr benn ma glin e skrivan deoc'h

Lec'h : Cote 180, a-dreist Massiges.   ///Ar pélerine a faot din a zo ur pélerine du koaret... Tetad a zo koutant ma labour Nene... Get plijadur e kasin choazh butum dam zad.. Mard aomp da ziskuizh ne vo ket d'An Oriant e vo... Kemeret ar soudarded yaouankañ ag an Territoriale aveit kemer lec'h ar re lazhet ag an Active... Ma fennad àr ar varzhed... C'hwi a gavo ur gartenn a zo àrnezhi ar c'hornad lech mah omp... Chevalier en doa prenet sistr... Eit an amannenn... Get ar lagout ne ran netra.../// A bep sort traoù displeget a dorimell el lizherioù ; afer ar pélerine atav ; penaos gober evit gwerzhiñ ha kas sistr ; displeg an traoù e galleg : mettre les points sur les i ; danvez ar pakadoù kaset ag ar gêr ; ur spered riget ; kendalch an URB e Hen Bont ; ar Revue Hebdomadaire ; diskouez e-men en em gav ar soudard.

Lec'h : Cote 180, a-dreist Massiges ; kartenn an 06 skrivet e Courtémont. ///Tarzhal a ra an traoù ken gwazh èl biskoazh met yac'h ha divac'hagn on... Daet eo an amzer gaer arre... Kollet hon eus tud arre... N'em eus ket bet ma fakad get an amannenn... Komz a rer a-fors ar wezh-mañ hor c'has àr-dreñv... Petra a erruo geneomp goude ? Gwazh pe gwazhoc'h merhat... Eh an da gousket, ne harzan ket... Labour bras am eus éc'h ober hor paperioù tri miz... Karantez deoc'h ha d'ar re holl a garan./// Donet e petit-repos ne dalv ket bepred plijadur ; kardier Courtémont ; bec'h a gaoz d'an amannenn.

Lec'h : Courtémont. ///Re fonnapl em boa komzet : nend eus ket pechañs diskuizh ebet aveidomp... A-raok ma souro an anoued àrnin e kasan ar gerig-mañ deoc'h... Graet em eus kemer ur ... Traoù ar Serbi a hiray ar brezel... Nend eus ket tu d'ar Jermaned da c'hounit... N'em eus ket resevet ma fakad get dilhad... Dec'h e oan bet é resev aveidoc'h... Tetad a zo koutant anezhe o daouig... Fari a rit aveit ar sistr a gredit a vo gellet kas da dalbenn ar brezel... An deodenn gloc'h a vehe bet re bonner da gas... Hañni ag ar pélerinennoù ne jaoj doc'hin... Pegement a chom a lagout sistr kozh... Dalc'hit mat bepred.../// Ar soudarded troet da dafar brezel ; kas d'ar gêr darn ag e viziad soudard : ur penn tiegezh get soñj e re ; ar Pogam ag ar Foñs, Lann-er-Stêr ; soñj an den àr achumant ar brezel hag ar viktoar douget ; Doue hag ar brezel ; Anna Guiheneuf hag Anna Jehanno (Mona ar Chouanez) ; un tamm a gloc'h Massiges kaset d'ar gêr ; sistr da analiziñ, lagout da c'houarn ha da werzhiñ ; pakadoù fondet en hent : les planqués de l'arrière.

Lec'h : bourch Courtémont. ///Lennet em eus ho kwerzenn hag he distreiñ a ran deoc'h... A Ver manez e skrivan deoc'h... El-se ken ne vo achiv o skarzhiñ ag o zouloù... Ya, ker eo pep tra... Ma fennad àr ar Varzhed... Bellec en deus skrivet din... Ar blantenn kaerañ a pa n'en em soursi den anezhi a gemer fall blegoù... Marse e toay ar waz en nevez-amzer... Ar bed e heus bet ma lizher a oa ur mandat a-barzh ?... Razh ar paperioù, lizherioù a gasan deoc'h, chwi o lakay en ur pakad get ur stag àrnezhañ, a-kostez... Ar piki a hues kleuet é vleijal... /// L. Herrieu é varniñ an dud hervez e sell ag an onestiz ; desav gwazi er Gozhkêr : ur soñj goret da Loeiz ; brozh kredennoù : pigi é ragachal.

Lec'h : bourch Courtémont. ///Na gasit ket netra din èl bevañs hep ne c'houlennin... Da lâret eo e tebromp hor gwalc'h... Mar em eus goulennet amannenn eo ma rak ne gavan ket kani fresk dre mañ... Razh ho poestadoù a chom em sach. Petra gober gete ?... Ar soudarded n'o deus ket bepred boued ag ar choaz... Ne vennan ket ivez lakaat an traoù a resevan àr an daol, rak ar re a zo genin a zisplij re din... Pakadoù butum aveit ma zad... Arriv eo Guillouzo dre-mañ... Chwi a chello lakaat ar chaosonoù bourret [...] e ti Bayon... Lakait ler edante. Dre mañ e vez skorn bremañ&...Chwi a lakay un aval bennak (re fil) er pakadoù... Me 'gaso ur gartenn deoc'h ('gozik bemdez e kasan unan).../// Pakadoù ag ar gêr : start eo da Loeiza plegiñ da lezenn he gwaz ; komzoù start ha garv a-berzh ar gwaz ; an den é sevel e vertim : brezel dar brezel ; senefiañs ar boued hag ar pakadoù kaset ag ar gêr : ul liamm a garantez kentoch evit karg kof ; bed is-ofiserion ar 88vet (spered strizh, kaozioù "disonest"...) a zisplij da Loeiz ; en em harpiñ, en em sikour etre ar soudarded : gwirionez ha gevier ; ne vez ket bepred aes en em welet àr an talbenn.

Lec'h : bourch Courtémont. ///Gwelet em eus an ao. Thubé sekretour an eskop... Komzet em eus ivez get Guillouzou a zo arriv ér 62vet get lod-kaer a soudarded kozh... El-se e arriv get razh ar re en deus tennet àr-dreñv; bremañ e vênt lakaet get ar re yaouank... C'hwi a wel em eus graet gwell chomel lech ma oan... Ned aomp ket er gêrig-hont am eus kaset poltred hech iliz deoc'h... Monet bemnoz da labourat, da interriñ ar re varv edan an tennoù... Komz a rer e vimp kaset emberr da ziskuizh... Gwerzhiñ a rit, skriv a rit. Gwell a se, berroh e kaveet an disparti... Eh an d'ober ar groaz keltiek get ur penn obuz... Tetad a gas un "a" deoch Herveig, hag unan deoch, Neneig. Faot sentiñ doc'h Mamam, doc'h Meme, doc'h Pepe ha Jezuz a vo koutant; Tetad ivez.../// An tad é komz de vugaleigoù ; ar spered tenniñ àr-dreñv, "les embusqués"; labour soudarded ar 88vet àr an dachenn : darbarourion dafar brezel, serrezh ar chorfoù hag o douariñ ; bed ar brezel : lousteri, blaz, kalav ; mizer ar roñseed er brezel ; Loeiza é terchel lech he gwaz.

Lec'h : en un toull a-dreist Massiges. ///N'em eus ket kavet e Saint-Etienne razh ar pezh a faote din... Ur pélerine skañv-skañv am behe bet karet kaout... A pa aeet d'an Oriant, gwelit e ti Corbierre... Goulennit ar briz ha lârit din. Pélerines get kapuchon... Kaset em boa deoch ur penn obuz... Na loskit met sistr hag a vercho 10 (pe 1000) àr an densimètre... Skrivet en deus Fin din aveit goulenn genin... Ne ouian nitra... Difennet eo deomp monet er-maez ag hor chornad... Ne vimp ket kaset d'er Serbi : re a re glañv a zo... Tahure ned eo ket pell a-zochomp... Ar-dro 5 kart lev eh omp doch an tachad-se... Hon eus bet an overen edan an douar choazh... Breizhiz a zo digas pell doch o bro... Ne anavont netra ag o relijion... Dalchomp atav ha bezomp fizians e madelezh an ao. Doue hag e erbedenn sent hor bro... Chwi a choulenno get ma zad, mard eo mat butum ar brezel.../ Gwiskamant ar soudarded : traoù roet an arme ha traoù prenet get ar soudarded ; katalogoù Manufrance hag ar brezel ; ar soudarded é serrezh "traoù" àr an dachenn da gas dar gêr : un abuz amzer dañjerus, danvez da vrikoliñ ; ober lagout ; brezel ar Serbie, e Salonique ; tud klañv er rejimant hag an diskuizh nen da ket ; ar Vretoned soudardet é pellaat a-zoch o deverioù kristen ; Tahure.

Lec'h : E bourc'h Courtémont hag en un toull a-dreist Massiges ///N'em eus chet resevet an amannenn... Ma hani a zo achiv... Bourriñ a reomp amañ... Skorn a vez d'an noz, met graet eo mat hor loñjoù... Re-'rall a vanko c'hoazh, hag ur bochad... Achiv em eus hiniv ur groaz keltiek a gasin deoc'h... Gouarnet em eus ivez un tamm ag ar c'hloc'h... Chañch a vo d'Andrev man gwelet... Ma lec'h-me a vez dalbezh en toull lec'h ma ran ma faperioù... Aveit ar Chansons populaires... Stal a vo razh an traoù-se aveidoc'h... Ne hues ket d'ober d'en em ziaesaat genin. Me gemer ar vuhez èl ma ta... Me eo an eürusañ ag ar gompagnonezh... Ur gouiañvad c'hoazh hag [...] e vo achimant d'ar vuhez-mañ.../// «Lojeris» soudarded ar 88vet en linennn : toulloù doc'h tor ar menez ; ar serjant-fourrier a vez aesoc'h dezhañ beviñ ; gouiet kempoueziñ e bropozioù en e lizherioù evit pa diesaat an dud er gêr ; fiziañs en un diwezh gounezet edan berr, get an amzer vrav ; «la forteresse intérieure».

Lec'h : en un toull a-dreist Massiges; en ur arriv e Courtémont evit an eil. ///Kaset em eus dech deoch ur pakad... Netra a nevez a-hend-arall. A pa aeet dan Oriant ne rahech ket fall mont [...] da choulenn get an dud-se mard eo aet ma fakad kuit... Yein eo, ma Vedig !... Gwisket mat on... En toute hâte un petit mot. Malgré la pluie et la boue (Oh! cette boue !) tout va bien... Reçu hier colis avec galoches, gilet et caleçon. Pas reçu amonenn encore... Je t'écrirai ce soir une lettre... Vu Joseph hier. Se porte bien... Spered ha kalon./// Ur groaz keltiek evit e vaouez ; brikolaj ar soudarded ; kloch Massiges : ur simbol ; ul lech en e sach evit goust ar gêr hag ar vro : amannenn hag avaloù ; ober bourd getañ e-unan.

Lec'h : bourch Massiges. ///Ar glav en deus parraet a vonet fonnaploch... An ao. Ar Gall a zo fondet e zorn... Hon tud a labour da gas benveger hag armaj dar soudarded... Ne gouskomp ket kalz get an trouz... Doue d'hor gouarn... Tout va bien... Le temps sest mis au beau et au froid... Bonne santé continue... Bataille continue... Une livre amannenn bien emballée... Embrasse pour moi ceux que nous aimons... Reçois tes lettres.../// E-kreiz fard Massiges ; lech ha labour Loeiz ha tud ar 88vet àr an dachenn emgann ; trouzioù ar brezel ; ar soudarded akourset doch an trouzioù brezel ; «Lhomme est lanimal qui sadapte le plus facilement aux circonstances» ; skorniñ a ra ar vouilhenn ; ur groaz da lakaat ar bez tad Loeiza ; liamm an amannenn kaset dar soudard ; bevañs ar soudarded àr an dachenn emgann.